Magazyny energii zyskują na popularności jako integralna część instalacji fotowoltaicznych w domach. Umożliwiają one przechowywanie nadwyżek energii produkowanej przez panele słoneczne i wykorzystanie jej później, na przykład wieczorem lub w nocy. W obliczu dynamicznych zmian na rynku energii coraz częściej pojawia się pytanie: czy inwestycja w magazyn energii ma sens? W tym artykule spróbujemy na nie odpowiedzieć, analizując różne aspekty związane z magazynowaniem energii oraz przyglądając się jego perspektywom na przyszłość. Czy magazyn energii się opłaca? Sprawdźmy!
Jak działa magazyn energii w instalacji PV?
Magazyn energii w systemie PV (instalacji fotowoltaicznej) to urządzenie służące do przechowywania nadmiaru energii wyprodukowanej przez panele słoneczne, co umożliwia jej późniejsze wykorzystanie. Działanie magazynu polega na gromadzeniu energii w akumulatorach w czasie, gdy produkcja przewyższa bieżące zapotrzebowanie. W momentach, kiedy produkcja z paneli jest niewystarczająca (np. nocą lub w pochmurne dni), zgromadzona energia jest uwalniana, zapewniając zasilanie dla domu.
Taki system pozwala użytkownikom na zwiększenie autokonsumpcji wyprodukowanej energii, co zmniejsza ich zależność od zewnętrznych dostawców prądu. Magazyn energii pomaga również w optymalizacji kosztów, umożliwiając korzystanie z tańszej energii w okresach wyższych cen. Zapewnia to większą stabilność zasilania, chroniąc jednocześnie przed możliwymi przerwami w dostawach prądu.
Magazyn energii – jaką rolę w instalacjach fotowoltaicznych pełni?
Dzięki magazynowi energii użytkownicy systemów PV mogą zredukować zależność od zewnętrznych dostawców energii oraz chronić się przed fluktuacjami cen energii. W przypadku awarii sieci, magazyn energii zapewnia ciągłość zasilania.
Magazyn energii wspomaga również optymalizację kosztów – umożliwiając ładowanie w okresach, gdy ceny energii są niższe oraz rozładowywanie w godzinach szczytu, co przekłada się na niższe rachunki za prąd. W obszarach z dużą liczbą rozproszonych źródeł energii odnawialnej, magazyny energii stabilizują sieć poprzez redukcję obciążeń i poprawę jakości zasilania.
Magazyn energii odgrywa coraz ważniejszą rolę w instalacjach fotowoltaicznych, zapewniając liczne korzyści dla użytkowników – zarówno indywidualnych, jak i przedsiębiorstw. Wraz z rozwojem technologii magazynowania i spadkiem kosztów, ich rola w systemach PV będzie rosła, przyczyniając się do bardziej efektywnego i zrównoważonego wykorzystania energii odnawialnej.
Magazyn energii dla domu jednorodzinnego – sposób na wyższą opłacalność fotowoltaiki
Jednym z kluczowych argumentów przemawiających za magazynowaniem energii jest możliwość obniżenia kosztów związanych z zużyciem energii. Dzięki magazynowi energii można zoptymalizować wykorzystanie energii elektrycznej, np. przez gromadzenie jej w okresach o niskich cenach i wykorzystywanie w godzinach szczytu, gdy ceny są wyższe. To może przynosić istotne oszczędności na rachunkach za prąd.
Obowiązujący obecnie net-billing to system rozliczeń energii elektrycznej umożliwiający prosumentom (czyli jednocześnie producentom i konsumentom energii) sprzedaż nadwyżek energii wytworzonej przez ich instalacje fotowoltaiczne do sieci elektroenergetycznej oraz zakup energii z sieci, gdy ich własna produkcja nie pokrywa bieżąco zapotrzebowania. W Polsce net-billing zastąpił wcześniejszy system opustów (net-metering), w którym z każdego 1 kW wprowadzonego do sieci można było odebrać 0,8 kW lub 0,7 kW.
W systemie net-billing prosument sprzedaje nadwyżki energii do sieci po cenach rynkowych, otrzymując za to wynagrodzenie, które może przeznaczyć na pokrycie kosztów zakupu energii z sieci. Rozliczenia dokonuje się na podstawie wartości finansowej energii, a nie jej ilości – co oznacza, że wartość sprzedanej energii może różnić się od wartości energii kupowanej, w zależności od bieżących cen rynkowych.
Rozwiązaniem wobec tej zmienności cen są magazyny energii dla domów jednorodzinnych, które zmniejszają potrzebę oddawania prądu do sieci. Energia wyprodukowana w domowej instalacji fotowoltaicznej może być przechowywana na miejscu – w dużej baterii litowo-jonowej i używana na przykład po zmroku lub w pochmurne dni. Zwiększona autokonsumpcja darmowego prądu oznacza niższe rachunki za energię elektryczną. Należy przy tym pamiętać, że nowoczesne magazyny energii mają sprawność na poziomie 90% – o oznacza, że z każdej przekazanej 1 kWh pozwalają odzyskać ok. 0,9 kWh.
Magazyn energii – skuteczna ochrona przed przerwami w dostawach prądu
Zawirowania energetyczne w Europie, spowodowane m.in. wojną w Ukrainie, mogą prowadzić do ograniczonej dostępności prądu w sieci i nagłych wyłączeń zasilania.
Rozwiązaniem jest w tym przypadku magazyn energii. W połączeniu z odpowiednio dopasowaną instalacją fotowoltaiczną pozwala on korzystać z prądu, gdy sieć przestaje działać.
Magazyny energii mogą spełniać również rolę stabilizacyjną dla sieci elektroenergetycznej, zmniejszając ryzyko możliwych przeciążeń i awarii. W czasach wysokiego zapotrzebowania na energię mogą one dostarczać energię, natomiast w okresach niskiego zapotrzebowania gromadzić ją. Taka elastyczność pozwala na bardziej efektywne zarządzanie zasobami energetycznymi.
Większa liczba magazynów energii w Polsce zmniejsza ryzyko przeciążenia sieci energetycznej. Obserwowany w ostatnich latach boom na fotowoltaikę powodował problemy z działaniem systemów PV w godzinach szczytu – dzięki magazynom to zagrożenie znacząco maleje, ponieważ mniej nadprogramowych kWh trafia do sieci.
Godzinowe rozliczanie fotowoltaiki od lipca 2024 – argument za magazynowaniem energii?
Obowiązujący obecnie system net-billing jest mechanizmem rozliczeń energii elektrycznej, który umożliwia właścicielom instalacji fotowoltaicznych sprzedaż nadwyżki wyprodukowanej energii do sieci elektroenergetycznej. Energia ta jest sprzedawana po średniej cenie z poprzedniego miesiąca, określanej jako rynkowa miesięczna cena energii (RCEm), która jest publikowana przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE).
Wartość sprzedanej energii zasila konto prosumenta, które może zostać wykorzystane do pokrycia kosztów zakupu brakującej w danym momencie energii. Ta energia jest nabywana po stawce, która obejmuje dodatkowo opłaty dystrybucyjne. Dzięki zwiększonej autokonsumpcji gospodarstwa domowe mogą ograniczyć ilość zakupionej energii co zmniejsza ich zależność od zmiennych cen prądu.
Od 1 lipca 2024 roku system net-billing przejdzie na rozliczenia po średniej cenie godzinowej zamiast miesięcznej. W efekcie stawki będą się zmieniać w zależności od pory dnia i poziomu popytu na energię. Prąd jest tańszy w godzinach 22:00-6:00, natomiast droższy w godzinach szczytu, gdy zapotrzebowanie na energię jest największe. Dzięki magazynowaniu energii w okresach niższych cen, gospodarstwa domowe mogą unikać zakupu drogiej energii w godzinach szczytowych.
A zatem – czy magazyn energii się opłaca w kontekście zmian w systemie rozliczeń? Im większa różnica pomiędzy ceną sprzedaży prądu z fotowoltaiki a ceną zakupu prądu z elektrowni, tym większy ekonomiczny sens i opłacalność inwestycji w magazyn energii.
Przejście z miesięcznego na godzinowe rozliczanie cen sprzedaży prądu w systemie net-billing może dodatkowo poprawić rentowność magazynu energii. Duże obniżki cen sprzedaży prądu w godzinach południowych (kiedy produkcja energii z fotowoltaiki jest najwyższa) oraz ich wzrosty wieczorem mogą przyczynić się do generowania dodatkowych oszczędności przez odpowiednio zaprogramowany magazyn energii.
Magazyn energii do fotowoltaiki – opłacalny z dotacją Mój Prąd i ulgą termomodernizacyjną
Chociaż ceny magazynów energii maleją, ich zakup nadal wymaga znacznego nakładu finansowego. Właściciele gospodarstw domowych mogą skorzystać z programów wspierających takie przedsięwzięcia, a kluczową w tym rolę odgrywa Mój Prąd. W zakończonej, piątej edycji tego programu można było uzyskać dofinansowanie nawet do 50% kosztów kwalifikowanych inwestycji, co odpowiadało maksymalnie 16 000 zł na magazyn energii elektrycznej.
W planowanej na wrzesień 2024 roku szóstej edycji programu Mój Prąd, magazyny energii mają stać się obowiązkowe dla osób inwestujących w mikroinstalacje fotowoltaiczne. To oznacza, że instalując mikroinstalację PV, konieczne będzie również jednoczesne zainstalowanie magazynu energii. To oznacza zwiększenie opłacalności magazynów energii.
Magazyn energii nie tylko wspiera zwiększenie niezależności energetycznej, ale również stanowi okazję do zmniejszenia obciążenia podatkowego. Skorzystanie z tzw. ulgi termomodernizacyjnej na zakup magazynu energii jest atrakcyjną opcją dla wszystkich posiadaczy instalacji fotowoltaicznych, którzy pragną maksymalizować korzyści z ich użytkowania. Mogą oni odliczyć koszt magazynu energii od podstawy opodatkowania.
Cena magazynu do fotowoltaiki – ile kosztuje magazynowanie wyprodukowanej energii?
Kluczowe czynniki wpływające na cenę magazynu energii to jego pojemność i technologia wykonania akumulatora. Pojemność magazynu, mierzona w kilowatogodzinach (kWh), determinuje koszt początkowy – większa pojemność jest opłacalna szczególnie przy wysokim zapotrzebowaniu na energię lub potrzebie rezerwy na dłuższe okresy. Domowe instalacje często wybierają magazyny o pojemności od 7 do 15 kWh, dostosowane indywidualnie do obciążenia energetycznego domu.
Litowo-jonowe magazyny energii, choć droższe, są też wysoce efektywne, mają dłuższą żywotność i są bezpieczniejsze od tradycyjnych akumulatorów kwasowo-ołowiowych. Inwestycja w nowoczesne technologie może przynieść oszczędności i zapewnić niezawodność systemu w dłuższej perspektywie.
Cena magazynu energii do fotowoltaiki zależy głównie od jego pojemności, czyli zdolności przechowywania energii elektrycznej w kWh. Magazyn energii o pojemności 5 kWh kosztuje obecnie około kilku do 15 tys. zł. Koszt magazynu o pojemności 10 kWh wynosi od 22 do 26 tys. zł. Szacunkowa cena magazynu o pojemności 20 kWh waha się na poziomie od 42 do 47 tys. zł.
Jest też dobra wiadomość – ceny magazynów energii elektrycznej spadły o 30-40% w porównaniu do lat poprzednich. Malejące koszty magazynów energii mogą oznaczać, że obecny czas jest doskonały na inwestycje w fotowoltaikę, które szybko się zwrócą. Czas zwrotu przedsięwzięcia pozwalają skrócić również wspomniane wcześniej dotacje i ulgi podatkowe.
Za inwestycją w magazyny energii przemawia również ich żywotność w domach jednorodzinnych, która zazwyczaj wynosi około 10-15 lat lub do około 6000 cykli ładowania i rozładowania. Kluczowe jest przy tym odpowiednie zarządzanie energią przechowywaną w magazynie, aby maksymalnie wydłużyć jego działanie, a tym samym dłużej czerpać korzyści z magazynowania.
Od czego zależy, czy magazyn energii się opłaca?
Na to, czy magazyn energii się opłaca, wpływają ceny samego magazynu energii, ceny sprzedaży energii z fotowoltaiki do sieci oraz koszty zakupu energii elektrycznej, gdy instalacja fotowoltaiczna nie produkuje prądu, na przykład wieczorem (taryfa G11, G12, G12W).
Obecnie cena sprzedaży energii z fotowoltaiki wynosi około 0,25 zł za kWh. Cena to jest zmienna, a dodatkowo trend wskazuje na jej obniżanie się. Cena sprzedaży energii z fotowoltaiki jest obecnie ustalana raz miesięcznie – ma to zmienić się już w lipcu 2024, wraz z przejściem na opisane wcześniej rozliczenie godzinowe.
Efektywność energetyczna magazynu odgrywa istotną rolę, ponieważ wpływa na ilość energii, która może zostać wykorzystana z przechowywanych zapasów. Również wsparcie finansowe, takie jak dotacje i ulgi podatkowe, może znacząco wpłynąć na całkowity koszt inwestycji oraz czas potrzebny na jej zwrot. Ważnym aspektem są także koszty eksploatacji, takie jak cykle ładowania i rozładowania baterii oraz ich trwałość.
Właściwy wybór magazynu energii ma kluczowe znaczenie dla opłacalności inwestycji. Pojemność magazynu powinna być dopasowana do indywidualnych potrzeb domu oraz sposobu użytkowania energii. Konieczne jest, aby magazyn mógł pomieścić wystarczającą ilość energii pozyskiwanej z odnawialnych źródeł, takich jak panele fotowoltaiczne i żeby można było ją wykorzystać w czasie, gdy produkcja energii jest niska – na przykład wieczorem lub w nocy bądź w pochmurne dni.
Odpowiadając na pytanie, czy magazyn energii się opłaca, warto wskazać sytuacje, w których jego zakup będzie szczególnie uzasadniony. Magazyn energii sprawdzi się najlepiej w miejscach, gdy istnieje duża zmienność w dostępności energii elektrycznej, na przykład w obszarach z niestabilnym zasilaniem. Jest on korzystny wszędzie tam, gdzie ceny energii są zmienne – umożliwiając gromadzenie energii w okresach o niższych kosztach i wykorzystanie jej w czasie szczytowego zapotrzebowania, co może przynosić znaczące oszczędności finansowe.
Czy magazyn energii się opłaca? Podsumowanie
Coraz więcej ludzi docenia korzyści wynikające z niezależności energetycznej, którą oferują te urządzenia. Jedną z kluczowych zalet jest możliwość gromadzenia i przechowywania energii elektrycznej wytworzonej przez panele fotowoltaiczne, co przekłada się na realne oszczędności.
Magazyny energii w ramach systemu net-billing mogą być jednym z najbardziej opłacalnych sposobów na zwiększenie autokonsumpcji. Pozwalają one magazynować nadwyżki energii, zamiast sprzedawać je po mniej korzystnych cenach, co umożliwia ich wykorzystanie na własne potrzeby w godzinach, gdy ceny energii są najwyższe. Od 1 lipca 2024 r. ceny za energię przekazywaną do sieci z instalacji PV w ramach net-billingu określane będą w oparciu o ceny godzinowe na Rynku Dnia Następnego – zmiana ta jeszcze bardziej zwiększy opłacalność magazynów wśród osób posiadających instalacje odnawialnych źródeł energii.
Odpowiedź na pytanie, czy magazyn energii się opłaca, nie jest jednoznaczna i zależy od wielu czynników, takich jak koszty początkowe inwestycji, oszczędności na rachunkach za energię oraz dostępność dotacji. Dla wielu gospodarstw domowych korzystających z odnawialnych źródeł energii, magazynowanie energii może być korzystne zarówno ekonomicznie, jak i ekologicznie.
Wraz z postępem technologicznym i obniżaniem kosztów gromadzenia nadwyżek energii można spodziewać się, że magazyny energii będą stawać się coraz bardziej popularnym i opłacalnym rozwiązaniem na rynku energetycznym.
Wybór właściwego urządzenia ma znaczący wpływ na opłacalność inwestycji. Dlatego przed podjęciem decyzji, czy magazyn energii się opłaca w naszym, konkretnym przypadku, warto skorzystać z porady specjalistów, którzy po dokładnym audycie, będą w stanie pomóc w doborze odpowiedniego, a zatem też najbardziej opłacalnego urządzenia.
