Panele fotowoltaiczne to inwestycja na lata. Aby system PV działał z pełną wydajnością, nie wystarczy sam prawidłowy montaż. Równie istotna jest regularna konserwacja i czyszczenie, w tym odpowiednie mycie paneli fotowoltaicznych. Zabrudzenia mają realny wpływ na uzyski energii, w skrajnych przypadkach nawet do kilkunastu procent w skali roku. Jak dbać o moduły, czym myć panele fotowoltaiczne i jak robić to bez ryzyka uszkodzeń?
Czy panele fotowoltaiczne trzeba myć?
Podczas eksploatacji na powierzchni modułów osadzają się kurz, pył, sadza, liście, odchody ptaków oraz pyłki roślin. W okolicach gospodarstw rolnych pojawiają się także resztki organiczne i pyły z upraw, a w pobliżu dróg zanieczyszczenia komunikacyjne i mikrocząstki gumy. Zimą dochodzą osady z opadów, smog i drobiny soli drogowej, które przylegają do szkła.
Cienka warstwa zabrudzeń ogranicza dopływ promieni słonecznych do ogniw. Już niewielkie zabrudzenie może obniżyć wydajność o kilka procent, a długotrwały brak czyszczenia pogłębia spadek nawet do 20%. Zanieczyszczenia rozkładają się nierównomiernie, co sprzyja powstawaniu hotspotów, czyli miejscowego przegrzewania fragmentów modułu. Lokalnie wyższa temperatura przyspiesza degradację ogniw, zwiększa ryzyko mikropęknięć szkła i może prowadzić do trwałych uszkodzeń.
Brak regularnego czyszczenia to również:
- szybsze zużycie powierzchni szkła i powłok ochronnych,
- większe ryzyko korozji ram i mocowań,
- pogorszenie estetyki instalacji,
- stopniowa utrata opłacalności całej inwestycji.
Czytaj także: Przegląd instalacji fotowoltaicznej – czy jest konieczny?
Co mówią badania o stratach energii?
Zaniedbanie czyszczenia paneli ma mierzalne skutki. Z danych National Renewable Energy Laboratory (NREL) wynika, że zabrudzenia mogą zmniejszać uzyski energii średnio o 3 do 5% rocznie, a w regionach o dużym zapyleniu nawet o 20–25%.
Badania Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego pokazały, że po ośmiu miesiącach bez deszczu spadek wydajności nieczyszczonych modułów przekraczał 7%. W Polsce, według danych branżowych z monitoringu instalacji dachowych, różnica między regularnie mytymi a zaniedbanymi systemami waha się od 5 do 15% w skali roku.
W praktyce oznacza to, że instalacja o mocy 5 kWp może w ciągu roku wytworzyć nawet o 400–700 kWh mniej energii, jeśli nie będzie regularnie czyszczona. Przy obecnych cenach prądu to strata rzędu kilkuset złotych rocznie. W skali całego okresu eksploatacji systemu PV różnica może sięgnąć kilku tysięcy złotych.
Czyszczenie fotowoltaiki jest więc nie tylko kwestią estetyki, ale też realnym sposobem na utrzymanie zwrotu z inwestycji.
Zobacz również: Konstrukcja fotowoltaiczna: Jak zadbać o trwałość i bezpieczeństwo instalacji PV?
Kiedy myć panele fotowoltaiczne?
Najlepiej myć panele wiosną i jesienią, czyli w okresach przejściowych.
Wiosną warto usunąć pozostałości po zimie, takie jak pył z kominów, sól drogową i zanieczyszczenia ze smogu. Wczesne czyszczenie poprawia przepuszczalność światła i pozwala lepiej wykorzystać słoneczne miesiące.
Jesienią dobrze jest przygotować instalację do zimy – usunąć kurz, resztki roślin, pyłki i liście, które mogły przykleić się do modułów. Dzięki temu unikniesz trwałych zabrudzeń i zacieków oraz ryzyka zamarzania zanieczyszczeń na powierzchni szkła.
Warto też zwrócić uwagę na porę dnia. Panele należy myć rano lub po południu, gdy są chłodne. Mycie w pełnym słońcu powoduje szybkie odparowywanie wody, pozostawia smugi i może prowadzić do mikropęknięć szkła.
Panele fotowoltaiczne. Jak często je myć?
Częstotliwość zależy od lokalizacji, rodzaju zabrudzeń i kąta nachylenia. Zwykle wystarczy czyszczenie 1–2 razy w roku, wiosną i jesienią. Częściej, jeśli instalacja:
- znajduje się przy gruncie lub na płaskim dachu,
- działa w pobliżu dróg, torów lub zakładów przemysłowych,
- jest zlokalizowana w rejonach rolniczych lub leśnych.
W takich miejscach zaleca się czyszczenie co 3–4 miesiące. W okresach suchych, gdy kurz i pył osiadają szybciej, jedno dodatkowe mycie potrafi zwiększyć produkcję energii nawet o kilka procent.
Czego potrzebujemy do mycia paneli fotowoltaicznych?
Woda: stosuj wodę demineralizowaną lub destylowaną, która nie zostawia osadów i nie reaguje z powłokami.
Narzędzia: używaj miękkich szczotek z mikrofibry, myjek przepływowych lub systemów z obiegiem wody demineralizowanej.
Środki czyszczące: wybieraj preparaty o neutralnym pH, przeznaczone do fotowoltaiki.
Czego unikać: detergentów domowych, alkoholu, rozpuszczalników, twardych gąbek i myjek ciśnieniowych.
W skrócie. Czym myć panele fotowoltaiczne?
- najlepiej wodą demineralizowaną i miękką szczotką,
- można dodać neutralny preparat do PV,
- nie używaj myjek ciśnieniowych ani agresywnej chemii.
Jak myć panele fotowoltaiczne. Zasady krok po kroku
- Wyłącz instalację, bezpieczeństwo przede wszystkim.
- Myj w chłodny dzień lub rano.
- Sprawdź, czy szkło nie ma pęknięć.
- Spłucz panele wodą demineralizowaną.
- Użyj miękkiej szczotki lub mopa bez nacisku.
- Pozostaw do naturalnego wyschnięcia.
Czego unikać przy czyszczeniu paneli?
Najczęstsze błędy to mycie w słońcu, stosowanie chemii gospodarczej, myjki ciśnieniowej, wchodzenie na dach bez zabezpieczeń oraz czyszczenie bez odłączenia instalacji. Takie działania mogą prowadzić do uszkodzeń, utraty gwarancji lub ryzyka porażenia prądem. Jeśli nie masz doświadczenia, lepiej zlecić czyszczenie firmie serwisowej.
Czy można czyścić panele samodzielnie?
Tak, jeśli instalacja znajduje się na gruncie lub dachu o niewielkim spadku. Należy stosować zabezpieczenia przed upadkiem i używać narzędzi z długim wysięgnikiem. W przypadku dachów stromych lub trudno dostępnych lepiej zlecić usługę profesjonalistom. Firmy używają sprzętu z obiegiem wody demineralizowanej, zapewniają raport z wykonanych prac i mogą połączyć usługę z przeglądem technicznym instalacji.
Ile kosztuje profesjonalne mycie paneli fotowoltaicznych?
Koszt zlecenia mycia paneli firmie specjalistycznej zależy od wielkości instalacji, rodzaju zabrudzeń oraz warunków montażowych (dach płaski, stromy, gruntowy). Usługi tego typu obejmują zwykle czyszczenie wodą demineralizowaną z użyciem sprzętu o regulowanym ciśnieniu i szczotek obrotowych.
Orientacyjnie ceny wynoszą 10–20 zł za metr kwadratowy lub 25–30 zł za panel. Dla typowej instalacji domowej o mocy ok. 5 kWp (czyli ok. 20–25 m² powierzchni modułów) koszt profesjonalnego czyszczenia to około 250–500 zł.
W przypadku dachów stromych, wysokich budynków lub konieczności użycia zabezpieczeń wysokościowych, cena może być wyższa. Wiele firm dolicza też koszt dojazdu lub minimalną stawkę zlecenia.
Podsumowanie
Czyste panele to wydajne panele. Regularne czyszczenie pozwala utrzymać moc systemu, przedłużyć żywotność modułów i utrzymać pełną opłacalność inwestycji.
Warto jednak zaznaczyć, że mycie paneli fotowoltaicznych nie zawsze jest konieczne. W wielu przypadkach naturalne opady deszczu wystarczają, by utrzymać moduły w przyzwoitej czystości, szczególnie gdy są zamontowane pod większym kątem.
Jeśli jednak zależy nam na pewności najwyższej wydajności, stabilnych uzyskach i długiej żywotności instalacji, warto czyścić panele regularnie – najlepiej wiosną i jesienią, delikatnie i bez agresywnej chemii.
Dbanie o czystość paneli nie jest obowiązkiem, ale to racjonalny krok, który pozwala zachować pełną efektywność systemu PV przez wiele lat.
