Od lipca 2025 na rachunki za prąd powraca opłata mocowa, której celem jest wsparcie bezpieczeństwa energetycznego oraz zagwarantowanie dostępności mocy w krajowym systemie elektroenergetycznym. Co to jest opłata mocowa, od czego zależy, ile aktualnie wynosi oraz jaki wpływ na jej wysokość może mieć fotowoltaika? W poniższym artykule odpowiadamy szczegółowo na te pytania.
Opłata mocowa – co to jest?
Opłata mocowa została wprowadzona w Polsce na mocy Ustawy z dnia 8 grudnia 2017 roku o rynku mocy, a zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 2021 roku.
Jej założeniem jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju – czyli finansowanie gotowości elektrowni do produkcji energii w momentach największego zapotrzebowania, zwłaszcza zimą i w godzinach szczytu.
Dzięki temu rozwiązaniu system energetyczny zyskuje większą stabilność i odporność na niespodziewane awarie dużych jednostek wytwórczych oraz lepiej radzi sobie z nagłymi wzrostami zapotrzebowania na energię.
W praktyce oznacza to, że elektrownie, które zobowiązały się utrzymywać moce w gotowości, otrzymują wynagrodzenie – a koszt ten jest przenoszony na odbiorców końcowych w postaci opłaty mocowej doliczanej do rachunków za energię elektryczną.
Od czego zależy opłata mocowa?
Wysokość opłaty mocowej zależy od rodzaju odbiorcy oraz zużycia energii elektrycznej.
W przypadku gospodarstw domowych z rozliczeniem ryczałtowym obowiązuje stała miesięczna stawka, ustalana w zależności od rocznego zużycia prądu. Im więcej zużytej energii, tym wyższa opłata.
Dla większych odbiorców, takich jak przedsiębiorstwa przemysłowe, opłata jest naliczana na podstawie zużycia energii w wybranych godzinach szczytowego zapotrzebowania.
Wysokość stawek określa corocznie Prezes Urzędu Regulacji Energetyki.
Ile wynosi opłata mocowa w 2025 r.?
Przypomnijmy, że w drugiej połowie 2024 roku opłata mocowa została czasowo zniesiona na podstawie przepisów ustawy o bonie energetycznym. Celem tego rozwiązania było ograniczenie skutków podwyżek cen prądu, które dotknęły odbiorców końcowych.
Na rok 2025 Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE) ogłosił nowe stawki opłaty mocowej, których wdrożenie zaplanowano na 1 lipca 2025.
Wysokość opłaty różni się w zależności od kategorii odbiorcy i wynosi następująco:
1. Odbiorcy ryczałtowi (gospodarstwa domowe)
Dla klientów rozliczających się w taryfie G (większość gospodarstw domowych), w roku 2025 opłata mocowa ma postać ryczałtową, zależną od rocznego zużycia energii elektrycznej:
| Opłata mocowa w 2025 | Roczne zużycie energii |
| 2,86 zł/miesiąc | poniżej 500 kWh |
| 6,86 zł/miesiąc | od 500 do 1200 kWh |
| 11,44 zł/miesiąc | od 1200 do 2800 kWh |
| 16,01 zł/miesiąc | powyżej 2800 kWh |
W przypadku gospodarstw domowych, na wysokość opłaty mocowej nie mają wpływu godziny ani dni, podczas których pobierany jest prąd. Sam roczny koszt opłaty mocowej może kształtować się poziomie od ok. 34 do 192 zł.
Uwaga: opłata mocowa jest doliczana niezależnie od sprzedawcy energii i pojawia się na fakturze jako osobna pozycja.
2. Odbiorcy nieryczałtowi (firmy)
Dla firm i zakładów przemysłowych opłata mocowa w 2025 roku naliczana jest według zużycia energii w godzinach szczytowego zapotrzebowania (tzw. peak hours – między 7:00 a 21:59 w dni robocze). Wynosi ona:
- 0,1412 zł/kWh zużycia w godzinach szczytowych (dla grup taryfowych B i C).
Dodatkowo przedsiębiorstwa objęte opłatą mocową dzieli się na cztery grupy, w zależności od udziału energii zużywanej w godzinach szczytu w porównaniu do całkowitego zużycia poza tymi godzinami:
- K1: poniżej 5% – płacą 17% pełnej stawki
- K2: od 5% do 10% – płacą 50% stawki
- K3: od 10% do 15% – płacą 83% stawki
- K4: powyżej 15% – płacą 100% stawki
Taki podział ma na celu motywowanie firm do przenoszenia zużycia energii na godziny poza szczytem, co może przyczynić się do zmniejszenia obciążenia systemu elektroenergetycznego.
Opłata mocowa znacząco wpływa na wysokość rachunków za energię – szczególnie tych firm, które intensywnie korzystają z prądu w godzinach szczytowych. Dla nich to dodatkowy wydatek rzędu od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy zł w skali roku. W przypadku przedsiębiorstw produkcyjnych i przetwórczych opłata mocowa może wynieść nawet kilkaset tysięcy zł.
Jak sprawdzić wysokość swojej opłaty mocowej?
Na każdej fakturze za prąd znajduje się wyraźnie wyszczególniona, osobna pozycja: „Opłata mocowa”. W przypadku gospodarstw domowych jest to stała stawka miesięczna, dla firm – wartość zależna od zużycia w godzinach szczytu.
Aby sprawdzić jej wysokość, wystarczy przejrzeć rachunek w części zawierającej szczegóły naliczeń lub zalogować się na swoje konto klienta u dostawcy energii, gdzie dostępne są dokładne dane rozliczeniowe.
Warto również pamiętać, że stawki opłaty mocowej mogą być aktualizowane raz do roku przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.
Opłata mocowa a fotowoltaika
To pytanie zadaje sobie wielu właścicieli mikroinstalacji. Część prosumentów (czyli osób wytwarzających energię z paneli PV na własne potrzeby) liczy, że zminimalizuje koszty energii.
Czy prosumenci ponoszą opłatę mocową?
Tak, jeśli są przyłączeni do sieci i mają umowę kompleksową z operatorem energetycznym, nadal muszą płacić opłatę mocową – nawet jeśli część lub całość zużywanej energii pochodzi z ich instalacji fotowoltaicznej.
Po zamontowaniu instalacji fotowoltaicznej opłata mocowa ulega obniżeniu, ponieważ jej wysokość zależy od ilości energii elektrycznej pobieranej z sieci, a nie tej wyprodukowanej i zużywanej na własne potrzeby.
Warto zaznaczyć:
- Dla prosumentów w taryfie G nadal obowiązuje ryczałtowa forma opłaty, zależna od zużycia całkowitego energii pobranej z sieci.
- Produkcja własna z fotowoltaiki może zmniejszyć ogólne zużycie z sieci, co pozwoli przejść do niższego progu opłaty mocowej – czyli oszczędzić.
Przykład: Jeśli dzięki fotowoltaice roczne zużycie z sieci spadnie poniżej 1200 kWh, opłata mocowa miesięczna obniży się do 6,86 zł/miesiąc.
Firmom fotowoltaika może przynieść jeszcze większe korzyści, ponieważ opłata mocowa jest w ich przypadku uzależniona od rzeczywistego poboru mocy w szczytowych godzinach. Dzięki produkcji własnej energii z instalacji fotowoltaicznej przedsiębiorstwa mogą znacznie ograniczyć pobór energii z sieci w tych godzinach, co bezpośrednio przekłada się na niższą opłatę mocową.
Sprawdź również: Ile kosztuje fotowoltaika dla domu jednorodzinnego?
Czy opłata mocowa będzie rosła w przyszłości?
Prawdopodobnie tak. Obowiązująca w roku 2025 opłata mocowa jest nieco wyższa niż w latach poprzednich, co związane jest z rosnącymi kosztami utrzymania jednostek wytwórczych w gotowości, zmianami w miksie energetycznym oraz wzrostem inflacji i cen energii.
Można spodziewać się, że opłata ta będzie corocznie aktualizowana, a jej wysokość będzie zależeć m.in. od sytuacji na rynku energii i zapotrzebowania krajowego.
Czy opłaty mocowej można uniknąć?
Jednym ze skutecznych sposobów na zmniejszenie lub nawet uniknięcie opłaty mocowej jest korzystanie z odnawialnych źródeł energii, takich jak instalacje fotowoltaiczne.
Produkcja prądu na własne potrzeby ogranicza zależność od sieci i tym samym zmniejsza koszty wynikające z opłat systemowych. W obliczu rosnących cen energii inwestycja w fotowoltaikę staje się coraz bardziej opłacalna – zarówno dla firm, jak i gospodarstw domowych.
Optymalizacja zużycia prądu w czasie (np. dzięki automatyce, magazynowaniu energii czy fotowoltaice z inteligentnym zarządzaniem) może realnie zmniejszyć koszt opłaty mocowej.
Czytaj więcej o: Magazyn energii: Co to jest, jak działa? Wady i zalety.
Jeśli korzystasz z fotowoltaiki lub dopiero planujesz inwestycję w OZE, pamiętaj, że mimo obowiązku uiszczania opłaty mocowej, samodzielna produkcja energii przynosi znaczne oszczędności – nie tylko w rachunkach, ale również w kontekście środowiskowym.
